International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB) ได้เผยแพร่มาตรฐานเกี่ยวกับการบริหารคุณภาพสำนักงานสอบบัญชี ซึ่งมี 2 ฉบับที่สำคัญ ได้แก่ International Standard on Quality Management 1 (ISQM1) – มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับที่ 1 - การบริหารคุณภาพสำหรับสำนักงานที่ให้บริการด้านการตรวจสอบหรือการสอบทานงบการเงินหรืองานให้ความเชื่อมั่นอื่นตลอดจนบริการเกี่ยวเนื่อง และ International Standard on Quality Management 2 (ISQM2) - มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับที่ 2 - การสอบทานคุณภาพงาน ซึ่งจะมีผลบังคับใช้ในต่างประเทศวันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2565 แทนที่มาตรฐานการควบคุมคุณภาพ ฉบับที่ 1 ที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน โดยมีวัตถุประสงค์ 2 ประการเช่นเดิม คือเพื่อให้สำนักงานและบุคลากรของสำนักงานปฏิบัติตามมาตรฐานวิชาชีพและข้อกำหนดที่เกี่ยวข้องและเสนอรายงานผู้สอบบัญชีให้เหมาะสมกับสถานการณ์
การนำ ISQM1 ไปปฏิบัติจะช่วยให้การบริหารจัดการคุณภาพงานสอบบัญชีเป็นไปใน “เชิงรุก” มากขึ้น และสามารถตอบสนองต่อความเสี่ยงและสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วได้อย่างทันท่วงที โดยนำกระบวนการระบุและประเมินความเสี่ยงมากำหนดวิธีตอบสนองต่อความเสี่ยงให้เหมาะสมกับ risk profile ของแต่ละสำนักงานสอบบัญชี
ในส่วน ISQM2 จะขยายความการปฏิบัติงานใน ISQM1 โดยเป็นเรื่องของการสอบทานคุณภาพ และกล่าวถึงเกณฑ์ในการเลือกบุคคลที่จะเป็นผู้สอบทานคุณภาพ โดยสามารถอ่านเพิ่มเติมได้ที่บทความด้านคุณภาพงานสอบบัญชี
การประกาศบังคับใช้มาตรฐาน
“สภาวิชาชีพบัญชีฯ ได้แปลมาตรฐานการบริหารคุณภาพทั้ง 2 ฉบับ ซึ่งเป็นไปตามขั้นตอนการจัดทำมาตรฐานการสอบบัญชี (Due Process) โดยจะมีผลบังคับใช้ภายใน 1 ปี นับจากวันที่ถือปฏิบัติของมาตรฐานระหว่างประเทศ (วันบังคับใช้ในต่างประเทศ คือ 15 ธันวาคม 2565) อย่างไรก็ดี วันบังคับใช้สำหรับสำนักงานสอบบัญชีในตลาดทุนให้เป็นไปตามประกาศของสำนักงาน ก.ล.ต.”
ท่านสามารถศึกษารายละเอียดมาตรฐานทั้ง 2 ฉบับและบทแก้ไขเพิ่มเติมได้ตามลิ้งค์ที่อยู่ในตารางด้านล่าง
| กลุ่มมาตรฐานด้านการบริหารคุณภาพ | วันที่มีผลบังคับใช้* | ประกาศ สภาวิชาชีพบัญชีที่ |
Link อ่านมาตรฐาน |
| มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับที่ 1 - การบริหารคุณภาพสำหรับสำนักงานที่ให้บริการด้านการตรวจสอบหรือการสอบทานงบการเงินหรืองานให้ความเชื่อมั่นอื่น ตลอดจนบริการเกี่ยวเนื่อง |
มีผลบังคับใช้สำหรับสำนักงานสอบบัญชีตั้งแต่วันที่ 15 ธันวาคม 2566 |
27/2564 | Download |
| มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับที่ 2 - การสอบทานคุณภาพงาน |
1. มีผลบังคับใช้กับการตรวจสอบ และการสอบทานงบการเงินที่เริ่มในหรือหลังวันที่ 15 ธันวาคม 2566 2. มีผลบังคับใช้กับงานที่ให้ความเชื่อมั่นอื่นและงานบริการเกี่ยวเนื่องที่เริ่มในหรือหลังวันที่ 15 ธันวาคม 2566 |
28/2564 | Download |
| บทแก้ไขเพิ่มเติมสำหรับมาตรฐานการสอบบัญชีและคำอธิบายที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้สอดคล้องกับการปรับปรุงมาตรฐานการบริหารคุณภาพ | 15 ธันวาคม 2566 โปรดอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมใน “บทแก้ไขเพิ่มเติม” |
31/2564 | Download |
| บทแก้ไขเพิ่มเติมสำหรับมาตรฐานอื่นด้านการสอบบัญชี เพื่อให้สอดคล้องกับการปรับปรุงมาตรฐานการบริหารคุณภาพ | 15 ธันวาคม 2566 โปรดอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมใน “บทแก้ไขเพิ่มเติม” |
44/2565 | Download |
*วันที่มีผลบังคับใช้สำหรับสำนักงานสอบบัญชีในตลาดทุนให้เป็นไปตามประกาศของสำนักงาน ก.ล.ต.
มาตรฐานการบริหารคุณภาพ (เดิมชื่อ มาตรฐานการควบคุมคุณภาพ) ปรับปรุงโดยคณะกรรมการมาตรฐานการสอบบัญชีและการให้ความเชื่อมั่นระหว่างประเทศ (International Auditing and Assurance Standards Board – IAASB) สามารถดูได้ที่ https://bit.ly/3egnrS0 ทั้งนี้ projects ของ IAASB มีดังต่อไปนี้
| Quality Management Standard | ช่วงเวลาที่ IAASB เผยแพร่ | link อ่านมาตรฐานของ IAASB | |
| Quality Management at firm level - ISQM 1 | เดือนธันวาคม 2020 | link ISQM 1 | |
| Engagement Quality Reviews - ISQM 2 | เดือนธันวาคม 2020 | link ISQM 2 | |
| มาตรฐานการสอบบัญชี และมาตรฐานที่เกี่ยวข้องอื่น ๆ ฉบับภาษาไทย จะมีผลบังคับใช้ภายใน 1 ปี นับจากวันที่ถือปฏิบัติของมาตรฐานระหว่างประเทศ | |||
First-time implematation Guide
ในระหว่างปี 2564 IAASB ได้เผยแพร่ ISQM1 และ ISQM2 - First time implementation guide เพื่อช่วยผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง เช่น สำนักงานสอบบัญชี ผู้สอบบัญชี ผู้มีหน้าที่กำกับดูแล หรือ ผู้บริหาร เป็นต้น ในการทำความเข้าใจข้อกำหนดของมาตรฐาน ISQM1 และ ISQM2 และเพื่อช่วยผู้สอบบัญชี และสำนักงานสอบบัญชี ในการวางแผนและนำมาตรฐาน ISQM1 และ ISQM2 ไปปฏิบัติได้ในวันที่ถือปฏิบัติ โดยมีรายละเอียดดังนี้
| Quality Management Guide | ช่วงเวลาที่ IAASB เผยแพร่ | Link อ่าน guide ของ IAASB |
| ISQM1 - First implementation guide | เดือนมิถุนายน 2021 | Link ISQM1 – First-time implementation guide |
| ISQM2 - First implementation guide | เดือนมิถุนายน 2021 | Link ISQM2 – First-time implementation guide |
Quality Management Series : Small Firm Implementation
IFAC ได้เผยแพร่ Quality Management Series เพื่อเป็นแนวทางและเกร็ดความรู้ให้กับสำนักงานสอบบัญชีขนาดกลางและขนาดเล็ก รวมถึงผู้สอบบัญชีที่ปฏิบัติงานคนเดียวในการนำมาตรฐานการบริหารคุณภาพ (ISQM) ไปปฏิบัติจริง
Quality Management Series นี้ มีจำนวน 3 ตอน โดยตอนที่ 1 เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงแนวคิดตามที่มาตรฐานใหม่กำหนดและการเปลี่ยนโฟกัสจากการควบคุมคุณภาพเป็นการบริหารคุณภาพ ตอนที่ 2 จะเน้นการพัฒนาแผนการดำเนินงานโดยละเอียด และตอนที่ 3 เป็นการพูดถึงกระบวนการติดตามผลและแก้ไข ปัจจุบัน IFAC ได้แผยแพร่แล้วจำนวน 2 ตอน โดยมีรายละเอียด ดังนี้
| Quality Management Series | ช่วงเวลาที่ IAASB เผยแพร่ | Link อ่านของ IAASB |
| Installment One - It is time to get ready for the new quality management standards | 31 ตุลาคม 2565 | Installment One |
| Installment Two - Developing a detailed implementation plan | 5 กรกฎาคม 2566 | Installment Two |
| Installment Three | ปัจจุบันยังไม่เผยแพร่ |
หมายเหตุ: Quality Management Series ทั้ง 3 ตอน เป็นเพียงแนวทางและตัวอย่างเท่านั้น ไม่ได้มีวัตถุประสงค์เพื่อทดแทนมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับที่ 1 และ ฉบับที่ 2 สำนักงานสอบบัญชีและผู้สอบบัญชีรับอนุญาตยังต้องถือปฏิบัติตามมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับที่ 1 และ ฉบับที่ 2 และควรนำ Quality Management Series ไปปรับใช้ให้เหมาะสมตามขนาดและสภาพแวดล้อมสำนักงานของท่าน
.png)
มาตรฐานการควบคุมคุณภาพ ฉบับที่ 1 (TSQC1) เรื่อง การควบคุมคุณภาพสำหรับสำนักงานที่ให้บริการด้านการตรวจสอบและการสอบทานงบการเงินและงานให้ความเชื่อมั่นอื่นตลอดจนบริการเกี่ยวเนื่อง นี้ เริ่มใช้ในต่างประเทศตามข้อกำหนดของ IFAC ตั้งแต่ปี 2548 และมีการปรับปรุงเนื้อหาในปี 2552 ส่วนในประเทศไทย สภาวิชาชีพบัญชี เริ่มเผยแพร่ร่างมาตรฐานนี้ในปี 2553 และประกาศเป็นมาตรฐานเมื่อต้นปี 2554 ทั้งนี้ มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2557
TSQC1 กำหนดให้สำนักงานสอบบัญชีและผู้สอบบัญชีต้องจัดให้มีระบบการควบคุมคุณภาพงานสอบบัญชี เพื่อให้ความเชื่อมั่นอย่างสมเหตุสมผลว่า สำนักงานและบุคลากรปฏิบัติตามมาตรฐานทางวิชาชีพและข้อกำหนดทางกฎหมายที่เกี่ยวข้อง รวมถึงรายงานที่ออกโดยสำนักงานหรือผู้สอบบัญชีที่รับผิดชอบงานมีความเหมาะสมกับสถานการณ์ ทั้งนี้ จะส่งผลให้งานสอบบัญชีมีคุณภาพ ทำให้เกิดความเชื่อมั่นแก่ผู้ใช้รายงานทางการเงินและผู้ที่เกี่ยวข้อง ทำให้วิชาชีพสอบบัญชีเป็นที่ยอมรับ และช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดข้อผิดพลาดจากการตรวจสอบ ซึ่งจะส่งผลเสียหายต่อตลาดทุนและระบบเศรษฐกิจโดยรวม
ดาวน์โหลดมาตรฐานการควบคุมคุณภาพฉบับที่ 1 (TSQC1)
สรุปองค์ประกอบที่สำคัญที่มาตรฐานฉบับนี้
การประกาศบังคับใช้มาตรฐาน
สภาวิชาชีพบัญชีฯ ได้ประกาศบังคับใช้ มาตรฐานการควบคุมคุณภาพ ฉบับที่ 1 การควบคุมคุณภาพสำหรับสำนักงานที่ให้บริการด้านการตรวจสอบและการสอบทานงบการเงิน และงานให้ความเชื่อมั่นอื่นตลอดจนบริการเกี่ยวเนื่อง (ตามประกาศสภาวิชาชีพบัญชีฯ ที่ 9/2554) ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2557 เป็นต้นไป
การพัฒนาและกำกับดูแลคุณภาพงานสอบบัญชี
เพื่อให้สำนักงานสอบบัญชีและผู้สอบบัญชีมีความเข้าใจและมีความพร้อมในการปฏิบัติงานตามมาตรฐานการควบคุมคุณภาพ สภาวิชาชีพบัญชี ตามคำสั่งคณะกรรมการสภาวิชาชีพบัญชีที่ 2/2555 ลงวันที่ 15 มีนาคม 2555 ได้แต่งตั้ง “คณะอนุกรรมการด้านพัฒนาและควบคุมดูแลระบบควบคุมคุณภาพงานของสำนักงานสอบบัญชี” ซึ่งได้กำกับดูแล “ฝ่ายพัฒนาและกำกับดูแลคุณภาพผู้สอบบัญชี” สภาวิชาชีพบัญชี ให้ดำเนินการโดยเน้นในเรื่องการเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับการควบคุมคุณภาพให้กับผู้ประกอบวิชาชีพ
ปัจจุบัน คณะอนุกรรมดังกล่าวได้หมดวาระไปตั้งแต่เดือนมิถุนายน 2557 สภาวิชาชีพบัญชี ตามคำสั่งคณะกรรมการสภาวิชาชีพบัญชีที่ 15/2559 ลงวันที่ 22 มีนาคม 2559 ได้แต่งตั้งคณะกรรมการอิสระ “คณะอนุกรรมการกำกับดูแลคุณภาพงานสอบบัญชี” เพื่อกำกับดูแลและให้คำปรึกษาแก่ฝ่ายพัฒนาและกำกับดูแลคุณภาพผู้สอบบัญชีในการดำเนินการต่าง ๆ ด้านการกำกับดูแลสำนักงานสอบบัญชีและผู้สอบบัญชีให้เป็นไปตามมาตรฐานทางวิชาชีพ และกฎระเบียบต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้การพัฒนาคุณภาพงานสอบบัญชีเป็นไปอย่างต่อเนื่องและบรรลุเป้าหมาย
