TFAC LOGO
มาตรฐานการบริหารคุณภาพ/มาตรฐานการควบคุมคุณภาพ
11/03/2567 39,638

         International Auditing and Assurance Standards Board (IAASB) ได้เผยแพร่มาตรฐานเกี่ยวกับการบริหารคุณภาพสำนักงานสอบบัญชี ซึ่งมี 2 ฉบับที่สำคัญ ได้แก่ International Standard on Quality Management 1 (ISQM1) – มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับที่ 1 - การบริหารคุณภาพสำหรับสำนักงานที่ให้บริการด้านการตรวจสอบหรือการสอบทานงบการเงินหรืองานให้ความเชื่อมั่นอื่นตลอดจนบริการเกี่ยวเนื่อง และ International Standard on Quality Management 2 (ISQM2) - มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับที่ 2 - การสอบทานคุณภาพงาน ซึ่งจะมีผลบังคับใช้ในต่างประเทศวันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ. 2565 แทนที่มาตรฐานการควบคุมคุณภาพ ฉบับที่ 1 ที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน โดยมีวัตถุประสงค์ 2 ประการเช่นเดิม คือเพื่อให้สำนักงานและบุคลากรของสำนักงานปฏิบัติตามมาตรฐานวิชาชีพและข้อกำหนดที่เกี่ยวข้องและเสนอรายงานผู้สอบบัญชีให้เหมาะสมกับสถานการณ์

      การนำ ISQM1 ไปปฏิบัติจะช่วยให้การบริหารจัดการคุณภาพงานสอบบัญชีเป็นไปใน “เชิงรุก” มากขึ้น และสามารถตอบสนองต่อความเสี่ยงและสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วได้อย่างทันท่วงที โดยนำกระบวนการระบุและประเมินความเสี่ยงมากำหนดวิธีตอบสนองต่อความเสี่ยงให้เหมาะสมกับ risk profile ของแต่ละสำนักงานสอบบัญชี

         ในส่วน ISQM2 จะขยายความการปฏิบัติงานใน ISQM1 โดยเป็นเรื่องของการสอบทานคุณภาพ และกล่าวถึงเกณฑ์ในการเลือกบุคคลที่จะเป็นผู้สอบทานคุณภาพ โดยสามารถอ่านเพิ่มเติมได้ที่บทความด้านคุณภาพงานสอบบัญชี 

การประกาศบังคับใช้มาตรฐาน

         “สภาวิชาชีพบัญชีฯ ได้แปลมาตรฐานการบริหารคุณภาพทั้ง 2 ฉบับ ซึ่งเป็นไปตามขั้นตอนการจัดทำมาตรฐานการสอบบัญชี (Due Process)  โดยจะมีผลบังคับใช้ภายใน 1 ปี นับจากวันที่ถือปฏิบัติของมาตรฐานระหว่างประเทศ (วันบังคับใช้ในต่างประเทศ คือ 15 ธันวาคม 2565)  อย่างไรก็ดี วันบังคับใช้สำหรับสำนักงานสอบบัญชีในตลาดทุนให้เป็นไปตามประกาศของสำนักงาน ก.ล.ต.”

ท่านสามารถศึกษารายละเอียดมาตรฐานทั้ง 2 ฉบับและบทแก้ไขเพิ่มเติมได้ตามลิ้งค์ที่อยู่ในตารางด้านล่าง

กลุ่มมาตรฐานด้านการบริหารคุณภาพ วันที่มีผลบังคับใช้* ประกาศ
สภาวิชาชีพบัญชีที่
Link อ่านมาตรฐาน
  มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับที่ 1
 - การบริหารคุณภาพสำหรับสำนักงานที่ให้บริการด้านการตรวจสอบหรือการสอบทานงบการเงินหรืองานให้ความเชื่อมั่นอื่น ตลอดจนบริการเกี่ยวเนื่อง

มีผลบังคับใช้สำหรับสำนักงานสอบบัญชีตั้งแต่วันที่ 15 ธันวาคม 2566

27/2564 Download
 มาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับที่ 2
 - การสอบทานคุณภาพงาน
 1. มีผลบังคับใช้กับการตรวจสอบ และการสอบทานงบการเงินที่เริ่มในหรือหลังวันที่ 15 ธันวาคม 2566
 2. มีผลบังคับใช้กับงานที่ให้ความเชื่อมั่นอื่นและงานบริการเกี่ยวเนื่องที่เริ่มในหรือหลังวันที่ 15 ธันวาคม 2566
28/2564 Download
บทแก้ไขเพิ่มเติมสำหรับมาตรฐานการสอบบัญชีและคำอธิบายที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้สอดคล้องกับการปรับปรุงมาตรฐานการบริหารคุณภาพ 15 ธันวาคม 2566 
โปรดอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมใน “บทแก้ไขเพิ่มเติม”
31/2564 Download
บทแก้ไขเพิ่มเติมสำหรับมาตรฐานอื่นด้านการสอบบัญชี เพื่อให้สอดคล้องกับการปรับปรุงมาตรฐานการบริหารคุณภาพ 15 ธันวาคม 2566
โปรดอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมใน “บทแก้ไขเพิ่มเติม”
44/2565 Download

*วันที่มีผลบังคับใช้สำหรับสำนักงานสอบบัญชีในตลาดทุนให้เป็นไปตามประกาศของสำนักงาน ก.ล.ต.

มาตรฐานการบริหารคุณภาพ (เดิมชื่อ มาตรฐานการควบคุมคุณภาพ) ปรับปรุงโดยคณะกรรมการมาตรฐานการสอบบัญชีและการให้ความเชื่อมั่นระหว่างประเทศ (International Auditing and Assurance Standards Board – IAASB) สามารถดูได้ที่  https://bit.ly/3egnrS0 ทั้งนี้ projects ของ IAASB  มีดังต่อไปนี้

Quality Management Standard ช่วงเวลาที่ IAASB เผยแพร่ link อ่านมาตรฐานของ IAASB
 Quality Management at firm level - ISQM 1 เดือนธันวาคม 2020 link ISQM 1
 Engagement Quality Reviews - ISQM 2 เดือนธันวาคม 2020 link ISQM 2
มาตรฐานการสอบบัญชี และมาตรฐานที่เกี่ยวข้องอื่น ๆ ฉบับภาษาไทย จะมีผลบังคับใช้ภายใน 1 ปี นับจากวันที่ถือปฏิบัติของมาตรฐานระหว่างประเทศ


First-time implematation Guide  

ในระหว่างปี 2564 IAASB ได้เผยแพร่ ISQM1 และ ISQM2 - First time implementation guide เพื่อช่วยผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง เช่น สำนักงานสอบบัญชี ผู้สอบบัญชี ผู้มีหน้าที่กำกับดูแล หรือ ผู้บริหาร เป็นต้น ในการทำความเข้าใจข้อกำหนดของมาตรฐาน ISQM1 และ ISQM2 และเพื่อช่วยผู้สอบบัญชี และสำนักงานสอบบัญชี ในการวางแผนและนำมาตรฐาน ISQM1 และ ISQM2 ไปปฏิบัติได้ในวันที่ถือปฏิบัติ โดยมีรายละเอียดดังนี้

Quality Management Guide ช่วงเวลาที่ IAASB เผยแพร่ Link อ่าน guide ของ IAASB
ISQM1 - First implementation guide  เดือนมิถุนายน 2021 Link ISQM1 – First-time implementation guide
ISQM2 - First implementation guide เดือนมิถุนายน 2021 Link ISQM2 – First-time implementation guide

 

Quality Management Series : Small Firm Implementation

     IFAC ได้เผยแพร่ Quality Management Series เพื่อเป็นแนวทางและเกร็ดความรู้ให้กับสำนักงานสอบบัญชีขนาดกลางและขนาดเล็ก รวมถึงผู้สอบบัญชีที่ปฏิบัติงานคนเดียวในการนำมาตรฐานการบริหารคุณภาพ (ISQM) ไปปฏิบัติจริง 

     Quality Management Series นี้ มีจำนวน 3 ตอน โดยตอนที่ 1 เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงแนวคิดตามที่มาตรฐานใหม่กำหนดและการเปลี่ยนโฟกัสจากการควบคุมคุณภาพเป็นการบริหารคุณภาพ ตอนที่ 2 จะเน้นการพัฒนาแผนการดำเนินงานโดยละเอียด และตอนที่ 3 เป็นการพูดถึงกระบวนการติดตามผลและแก้ไข ปัจจุบัน IFAC ได้แผยแพร่แล้วจำนวน 2 ตอน โดยมีรายละเอียด ดังนี้

Quality Management Series ช่วงเวลาที่ IAASB เผยแพร่ Link อ่านของ IAASB
Installment One - It is time to get ready for the new quality management standards 31 ตุลาคม 2565 Installment One
Installment Two - Developing a detailed implementation plan 5 กรกฎาคม 2566 Installment Two
Installment Three  ปัจจุบันยังไม่เผยแพร่  

หมายเหตุ: Quality Management Series ทั้ง 3 ตอน เป็นเพียงแนวทางและตัวอย่างเท่านั้น ไม่ได้มีวัตถุประสงค์เพื่อทดแทนมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับที่ 1 และ ฉบับที่ 2 สำนักงานสอบบัญชีและผู้สอบบัญชีรับอนุญาตยังต้องถือปฏิบัติตามมาตรฐานการบริหารคุณภาพ ฉบับที่ 1 และ ฉบับที่ 2 และควรนำ Quality Management Series ไปปรับใช้ให้เหมาะสมตามขนาดและสภาพแวดล้อมสำนักงานของท่าน

 

              มาตรฐานการควบคุมคุณภาพ ฉบับที่ 1 (TSQC1) เรื่อง การควบคุมคุณภาพสำหรับสำนักงานที่ให้บริการด้านการตรวจสอบและการสอบทานงบการเงินและงานให้ความเชื่อมั่นอื่นตลอดจนบริการเกี่ยวเนื่อง นี้ เริ่มใช้ในต่างประเทศตามข้อกำหนดของ IFAC ตั้งแต่ปี 2548 และมีการปรับปรุงเนื้อหาในปี 2552 ส่วนในประเทศไทย สภาวิชาชีพบัญชี เริ่มเผยแพร่ร่างมาตรฐานนี้ในปี 2553 และประกาศเป็นมาตรฐานเมื่อต้นปี 2554 ทั้งนี้ มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2557

         TSQC1 กำหนดให้สำนักงานสอบบัญชีและผู้สอบบัญชีต้องจัดให้มีระบบการควบคุมคุณภาพงานสอบบัญชี เพื่อให้ความเชื่อมั่นอย่างสมเหตุสมผลว่า สำนักงานและบุคลากรปฏิบัติตามมาตรฐานทางวิชาชีพและข้อกำหนดทางกฎหมายที่เกี่ยวข้อง รวมถึงรายงานที่ออกโดยสำนักงานหรือผู้สอบบัญชีที่รับผิดชอบงานมีความเหมาะสมกับสถานการณ์ ทั้งนี้ จะส่งผลให้งานสอบบัญชีมีคุณภาพ ทำให้เกิดความเชื่อมั่นแก่ผู้ใช้รายงานทางการเงินและผู้ที่เกี่ยวข้อง ทำให้วิชาชีพสอบบัญชีเป็นที่ยอมรับ และช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดข้อผิดพลาดจากการตรวจสอบ ซึ่งจะส่งผลเสียหายต่อตลาดทุนและระบบเศรษฐกิจโดยรวม

 

ดาวน์โหลดมาตรฐานการควบคุมคุณภาพฉบับที่ 1 (TSQC1)

 

สรุปองค์ประกอบที่สำคัญที่มาตรฐานฉบับนี้

  1. ความรับผิดชอบของผู้นำต่อคุณภาพภายในสำนักงาน  สำนักงานต้องจัดให้มีนโยบายและวิธีปฏิบัติเพื่อให้ตระหนักว่าคุณภาพเป็นสี่งจำเป็นในการปฏิบัติงาน บทบาทของหัวหน้าสำนักงานสอบบัญชีเพื่อให้สำนักงานมีคุณภาพตามที่กำหนด
  2. ข้อกำหนดด้านจรรยาบรรณที่เกี่ยวข้อง  การกำหนดให้สำนักงานและบุคลากรของสำนักงานปฏิบัติตามข้อกำหนดจรรยาบรรณของผู้ประกอบวิชาชีพบัญชี
  3. การตอบรับงานสอบบัญชี  สำนักงานต้องมีกระบวนการและวิธีปฏิบัติในการตอบรับงานสอบบัญชี รวมถึงการคงไว้ซึ่งความสัมพันธ์กับลูกค้าและงานที่มีลักษณะเฉพาะ
  4. ทรัพยากรบุคคล  สำนักงานต้องออกแบบวิธีปฏิบัติเพื่อให้สำนักงานมีบุคลากรที่มีคุณภาพ มีทักษะความรู้ ความสามารถ และยึดมั่นในหลักจรรยาบรรณที่เพียงพอ
  5. การปฏิบัติงาน  กำหนดวิธีปฏิบัติงานให้เป็นไปตามมาตรฐานวิชาชีพ และข้อกำหนดทางกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
  6. การติดตามผล  การติดตามผลเกี่ยวกับนโยบาย วิธีปฏิบัติในการควบคุมคุณภาพที่เกี่ยวข้อง เพียงพอ และมีการปฏิบัติอย่างมีประสิทธิผล

การประกาศบังคับใช้มาตรฐาน

สภาวิชาชีพบัญชีฯ ได้ประกาศบังคับใช้ มาตรฐานการควบคุมคุณภาพ ฉบับที่ 1 การควบคุมคุณภาพสำหรับสำนักงานที่ให้บริการด้านการตรวจสอบและการสอบทานงบการเงิน และงานให้ความเชื่อมั่นอื่นตลอดจนบริการเกี่ยวเนื่อง (ตามประกาศสภาวิชาชีพบัญชีฯ ที่ 9/2554) ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2557 เป็นต้นไป

การพัฒนาและกำกับดูแลคุณภาพงานสอบบัญชี

เพื่อให้สำนักงานสอบบัญชีและผู้สอบบัญชีมีความเข้าใจและมีความพร้อมในการปฏิบัติงานตามมาตรฐานการควบคุมคุณภาพ สภาวิชาชีพบัญชี ตามคำสั่งคณะกรรมการสภาวิชาชีพบัญชีที่ 2/2555 ลงวันที่ 15 มีนาคม 2555 ได้แต่งตั้ง “คณะอนุกรรมการด้านพัฒนาและควบคุมดูแลระบบควบคุมคุณภาพงานของสำนักงานสอบบัญชี” ซึ่งได้กำกับดูแล “ฝ่ายพัฒนาและกำกับดูแลคุณภาพผู้สอบบัญชี” สภาวิชาชีพบัญชี ให้ดำเนินการโดยเน้นในเรื่องการเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับการควบคุมคุณภาพให้กับผู้ประกอบวิชาชีพ

ปัจจุบัน คณะอนุกรรมดังกล่าวได้หมดวาระไปตั้งแต่เดือนมิถุนายน 2557 สภาวิชาชีพบัญชี ตามคำสั่งคณะกรรมการสภาวิชาชีพบัญชีที่ 15/2559 ลงวันที่ 22 มีนาคม 2559 ได้แต่งตั้งคณะกรรมการอิสระ “คณะอนุกรรมการกำกับดูแลคุณภาพงานสอบบัญชี” เพื่อกำกับดูแลและให้คำปรึกษาแก่ฝ่ายพัฒนาและกำกับดูแลคุณภาพผู้สอบบัญชีในการดำเนินการต่าง ๆ ด้านการกำกับดูแลสำนักงานสอบบัญชีและผู้สอบบัญชีให้เป็นไปตามมาตรฐานทางวิชาชีพ และกฎระเบียบต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้การพัฒนาคุณภาพงานสอบบัญชีเป็นไปอย่างต่อเนื่องและบรรลุเป้าหมาย